Wetenschap

Krachttraining essentieel om onafhankelijk te blijven

Wanneer ouderen hun spieren niet actief gebruiken, hebben zij een grotere kans om opgenomen te worden in een ziekenhuis of verpleeghuis (Sagiv, 2009). Krachttraining wordt dan ook gezien als een essentieel onderdeel van trainingsprogramma’s voor kwetsbare ouderen (Izquierdo et al., 2017). Sarcopenie is direct geassocieerd met een lage functionele capaciteit, zoals het zelfstandig opstaan uit een stoel en het uitvoeren van persoonlijke verzorging (Janssen et al., 2002). Een afname in functionele capaciteit is weer gerelateerd aan een toegenomen valrisico, afgenomen onafhankelijkheid en verslechterde kwaliteit van leven (Trombetti et al., 2016).

Verbetering van spierkracht en spiermassa 

Lopez et al. (2018) concludeerden aan de hand van een systema­ tische review dat krachttraining op zichzelf, of in combinatie met andere trainingsonderdelen, resulteert in een toename in spiermassa, een verbetering in spierkwaliteit en een toename in spierkracht bij kwetsbare ouderen. Krachttraining kan dus worden gezien als een effectieve interventie voor het verbeteren van leeftijd gerelateerde spierzwakte.

Verbetering van functionele mobiliteit

Krachttraining kan een belangrijke bijdrage leveren aan de verbetering­ van de functionele mobiliteit van ouderen. Papa et al. (2017) laten aan de hand van een systematische review zien dat krachttraining onder andere een verbetering laat zien in het zelfstandig opstaan uit een stoel, voortbewegen, de loopsnelheid en het maken van bochten tijdens het lopen. Verschillende studies laten daarnaast een verbetering zien in de statische en dynamische balans (Gonzalez et al., 2014; Kahle et al. 2014; Granacher et al., 2009).

Ook op lage intensiteit zijn er positieve effecten

Sahin et al. (2018) hebben onderzoek gedaan naar de invloed van intensiteit op de effectiviteit van krachttraining bij kwetsbare ouderen. Zowel de lage intensiteitsgroep als de hoge intensiteitsgroep lieten verbeteringen zien in fysieke en psychologische functies. De controlegroep, die niet trainde, ging juist achteruit. Er kan dus worden geconcludeerd dat krachttraining, ook op lage intensiteit, belangrijke positieve effecten heeft.

Oefeningen in spelvorm zorgen voor een hoge intrinsieke motivatie

Volgens de richtlijnen van de World Health Organization zouden ouderen minimaal 2 maal per week krachttraining uit moeten voeren (who, 2011). Meer dan 85% van de mensen boven de 60 jaar voldoet niet aan deze richtlijn (Burton et al., 2017). De kans is groter dat ze vaker deelnemen aan een activiteit wanneer zij intrinsiek gemotiveerd zijn (Marcos-Pardo et al., 2018). Van Oudheusden (2013) liet zien dat de intrinsieke motivatie hoog is wanneer bij het trainen gebruik wordt gemaakt van oefeningen in spelvorm.

Krachttraining blijkt veilige interventie

Verschillende studies hebben gekeken naar de veiligheids­ aspecten van krachttraining en concluderen dat krachttraining een veilige interventie is voor kwetsbare ouderen. Gedurende de interventie in de studie van Sahin et al. (2018) was er geen sprake van negatieve gebeurtenissen. Dit ondersteunt het idee dat krachttraining veilig en effectief is voor kwetsbare ouderen. Sparling et al. (1990) hebben de bloeddrukwaardes van ouderen gemeten aan het begin, gedurende en aan het einde van een krachttrainingssessie. Hieruit bleek geen verhoogd risico. Gedurende een intensief krachttraining programma voor oude-ren tussen de 90 en 99 jaar in de studie van Fiatarone et al. (1990) ontstonden geen cardiovasculaire complicaties, ook niet onder de participanten met een cardiovasculaire aandoening. Pyka et al. (1994) keken naar mogelijke blessures gedurende een hoge-intensiteit krachttrainingprogramma voor ouderen. Deze kwamen in hun studie niet voor.

Literatuur

• van Abbema, R., de Vries, N. M., Weening-Dijksterhuis, B., de Greef, M., & Hobbelen, H. (2015). kngf-standaard: beweeginterventie kwetsbare ouderen. Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (kngf). Burton, E., Hill, A.M., Pettigrew, S., Lewin, G., Bainbridge, L.,
• Farrier, K., … Hill, K.D. (2017). Why do seniors leave resis-tance training programs? Clinical Interventions in Aging, 12, 585-592.
• Fiatarone, M., Marks, E., Ryan, N., Meredith, C., Lipsintz, L., & Evans, W. (1990). High-intensity strength training in no-nagenarians. Journal of the American Medical Association, 263(22), 3029-3034.
• Gonzalez, A.M., Mangine, G.T., Fragala, M.S., Stout, J.R., Beyer, K.S., Bohner, J.D., … Hoffman, J.R. (2014). Resistance training improves single leg stance performance in older adults. Aging Clinical Experimental Research, 26(1), 89-92.
• Granacher, U., Gruber, M., & Gollhofer, A. (2009). Resistance training and neuromuscular performance in seniors. International Journal of Sports Medicine, 30(9), 652-657.
• Izquierdo, M., Casas-Herrero, A., Martinez-Velilla, N., Alonso-Bouzon, C., & Rodriguez-Manas, L. (2017). An example of cooperation for implementing programs associated with the promotion of exercise in the frail elderly. European Erasmus + <> program.
• Revista Española de Geriatría y Gerontología, 52, 110-111.
• Janssen, I., Heymsfield, S.B., & Ross, R. (2002). Low relative skeletal muscle mass (sarcopenia) in older persons is asso-ciated with functional impairment and physical disability. Journal of the American Geriatrics Society, 50(5), 889-896.
• Kahle, N., & Tevald, M.A. (2014). Core muscle strengthening’s improvement of balance performance in community-dwelling older adults: a pilot study. Journal of Aging and Physical Activity, 22(1), 65-73.
• Lopez, P., Pinto, R.S., Radaelli, R., Rech, A., Grazioloi, R., Izquierdo, M., & Cadore, E.L. (2018). Benefits of Resistance Training in physically frail elderly: a systematic review. Aging Clinical and Experimental Research, 30, 889-899.
• Marcos-Pardo, P.J., Martínez-Rodríguez, A., & Gil-Arias, A. (2018). Impact of a motivational resistance-training programme on adherence and body composition
• in the elderly. Science Reports, 8(1370).
• Van Oudheusden, P. (2013). Virtual reality in de ouderenrevalidatie (Unpublished Master’s thesis). University of Applied Sciences Leiden.
• Papa, E.V., Dong X., & Hassan, M. (2017). Resistance training for activity limitations in older adults with skeletal muscle function deficits: a systematic review. Clinical Interventions in Aging, 12: 955-961.
• Pyka, G., Lindenberger, E., Charette, S., & Marcus, R. (1994). Muscle strength and fiber adaptations to a year-long resistance training program in elderly men and women. Journals of Gerontology, 49(1), m22-m27.
• Sagiv, M. (2009). Safety of resistance training in the elderly. European Review of Aging and Physical Activity, 6, 1-2.
• Sahin, U.K., Kirdi, N., Bozoglu, E., Meric, A., Buyukturan, G., Ozturk, A., & Doruk, H. (2018). Effect of low-intensity versus high-intensity resistance training on the functioning of the institutionalized frail elderly. International Journal of Rehabilitation Research, 41, 211-217.
• Sparling, P.B., Cantwell, J.D., Dolan, C.M., & Niederman, R.K. (1990). Strength training in a cardiac rehabilitation program: a six-month follow-up. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation, 71(2), 148-152.
• Trombetti, A., Reid, K.F., Hars, M., Herrmann, F.R., Pasha, E., Phillips, E.M., & Fielding, R.A. (2016). Age-associated declines in muscle mass, strength, power, and physical performance: impact on fear of falling and quality of life. Osteoporosis International, 27(2), 463-471.
• World Health Organization (2011). Global Recommendations on Physical Activity for Health.